Długa jest historia badań nad rozprzestrzenianiem się – czyli zarażaniem w odniesieniu do samouszkodzeń. Epizod społecznego zarażania się obserwowano od lat u dzieci i nastolatków przebywających w placówkach opiekuńczych lub leczniczych. Niewiele jest badań nad tym zagadnieniem w bardziej typowych środowiskach, takich jak szkoły podstawowe, uniwersytety czy ogół populacji. Natomiast z licznych obserwacji wynika, że ostatnio ważną rolę w zarażaniu samouszkodzeniami odgrywa Internet. Wśród motywów dokonywania samouszkodzeń wymieniane są powody intrapersonalne związane z ich wewnętrznych życiem psychicznym i interpersonalne – czyli umiejętności społeczne, które wykorzystujemy w relacjach z innymi ludźmi w celu osiągnięcia oczekiwanej skuteczności i inicjowania oraz podtrzymania pozytywnych relacji z innymi ludźmi. Z badań wśród osób samouszkadzających się wynika, że to motyw interpersonalny pełni główną rolę. W epizodach zarażania mają swój udział zachowania do których możemy zaliczyć:
• ograniczone umiejętności komunikowania się:
– chęć bycia dostrzeganym
– chęć wymierzania kary
• próby wywierania wpływu na zachowania innych:
– chęć doprowadzenia do wycofania się
– chęć zastosowania przymusu
• reakcje na opiekunów, członków rodzin i inne osoby znaczące:
– rywalizacja o uwagę opiekunów
– antycypowanie awersyjnych następstw
• inne wpływy w grupie rówieśniczej:
– bezpośrednie modelowanie zachowania – naśladowanie zachowań innych, nawet gdy osoba dokonująca samouszkodzeń nie spodziewa się żadnej emocjonalnej ulgi ani wzmocnienia społecznego
– odhamowanie – zarażanie wyraża się w wyniku pośredniej obserwacji; samouszkodzenie u jednej osoby zmniejsza lub eliminuje zahamowania innej osoby
– rywalizacja między rówieśnikami – podnoszenie swojego statutu w grupie poprzez prześciganie się w wytrwałości i pomysłowości dotyczącej samouszkodzeń np.: użytego narzędzia, zakresu obrażeń, oszpecenia, liczby ran albo pokaleczonych części ciała.
Bibliografia:
Walsh, B.W. (2014). Terapia samouszkodzeń. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Autorka: Renata Chronowska, psycholog
