W psychologii rozwojowej uznaje się, że początek drugiego roku życia, to początek nowego okresu w rozwoju dziecka- okresu poniemowlęcego. Jest to czas, kiedy dziecko opanowało już sztukę chodzenia i dzięki tej umiejętności może poznawać świat i najbliższe otoczenie. Sprawność ruchową dziecko wykorzystuje także do rozwijania umiejętności manipulacyjnych. Zagląda do szafek, szuflad, zdejmuje przedmioty z półek. Dziecko eksploruje otoczenie, ale też obserwuje bacznie otaczającą go rzeczywistość i ją naśladuje.
Z zaciekawieniem podpatruje dorosłych, ich zachowanie, wykonywane czynności i sam próbuje to robić np. tuli misia, karmi lalką, rozmawia przez telefon. W tym czasie nasz maluch jest coraz bardziej samodzielny, próbuje pić z kubka, posługuje się łyżką, zaczyna sygnalizować potrzeby fizjologiczne. Dziecko między 2 a 3 urodzinami: biega, skacze, tańczy, rzuca piłkę, często mówi „nie”, lubi bawić się z innymi dziećmi, ale niechętnie dzieli się zabawkami, próbuje samo się ubierać i rozbierać, rozumie proste polecenia i łączy różne słowa.
W trzecim roku życia zaczyna się okres zwanym przedszkolnym. Oznacza to, że maluch może już przez dłuższy czas przebywać poza domem pod opieką osób trzecich.
Trzylatek zaczyna współdziałać z innymi dziećmi podczas zabawy, jest zdolne do uczestnictwa w zabawach, odbywających się według pewnych reguł.
Trzylatek chętnie uczestniczy w życiu rodzinnym i próbuje pomagać w prostych pracach domowych. Komunikuje się zdaniami, często zadaje pytanie „po co?”, „a czemu?”. Szybko zapamiętuje wszystko co widzi i słyszy. Recytuje proste wierszyki, rymowanki, śpiewa piosenki. Potrafi nauczyć się jeździć na rowerze trzykołowy.
W 4 roku życia nasz maluch bywa samowolny, nadpobudliwy, nieznośny. Jest bardzo kreatywny i aktywny. Chętnie bawi się na powietrzu. Wszystko bardzo go interesuje, ale i szybko złości, irytuje. W tym wieku rozwija się wyobraźnia, czyli wymyśla najróżniejsze niewiarygodne historie. Czterolatek potrafi przeliczyć głośno do 4, nazwać bez wahania podstawowe kolory, narysować krzyż i mniej więcej kwadrat.
W okresie dzieciństwa każdy dzień, to nowe umiejętności, doświadczenia naszego dziecka. Maluch zmienia się w niesłychanie szybkim tempie. Rzeczy, które jeszcze wczoraj były nie osiągalne, dziś umie, potrafi.
Jak wspomóc malca, aby jego rozwój był harmonijny?
Kluczowe znaczenie dla rozwoju dziecka ma zabawa, która: doskonali sprawność fizyczną, ćwiczy ruchy rąk, rozwija mowę, myślenie, wyobraźnię, umiejętność współdziałania.
W zabawie, o wiele wcześniej niż w rzeczywistych sytuacjach, kształtuje się tez umiejętność kierowania własnym zachowaniem. Zabawa jest ciągłym przeżyciem twórczym, wysiłkiem intelektualnym dającym radość i zapomnienie.
Jak bawić się z dzieckiem między 2-4 rokiem życia?
Oto propozycje zabaw.
MAŁY ARTYSTA
zabawy plastyczne rozwijają nie tylko sprawność manualną dziecka, koordynację oko-ręka, kształcą koncentrację , ale są doskonałą okazją do rozwijania wyobraźni i wyrażania emocji. Przedstawiam kilka wspólnych zabaw plastycznych dla dzieci i dorosłych.
KOLOROWE KREDKI W PUDEŁECZKU NOSZĘ:
Pamiętaj, ostrzenie kredek to doskonała okazja do usprawniania rączek, zaopatrz więc dziecko w kredki i temperówkę, jeśli kredka się złamie niech maluch sam ją zaostrzy, pokaż mu jak to zrobić (opiłki można rozetrzeć na kartce, powstaną kolorowe, magiczne, plamy)
Przygotuj duży arkusz papieru, niech maluch rysuje to na co ma ochotę.
Możecie umówić się na obrazki jednokolorowe np. wszystko rysujecie czerwoną kredką albo żółtą itp. (pamiętaj aby nazywać kolory).
Rysowanie będzie jeszcze przyjemniejsze jeśli w tle słychać będzie muzykę.
Zabawa, która niesłychanie cieszy dzieciaki, to wspólny obrazek np. wspomnienie z wakacji, ty narysuj słońce, dziecko morze, ty parasol, dziecko zamek z piasku.
Dzieci uwielbiają też wykonywać wspólnie z rodzicami portret rodzinny, jest to jednocześnie doskonała okazja, aby porozmawiać o rodzinie, jak kto wygląda, co lubi robić, jakie są podobieństwa i różnice między członkami rodziny.
Możesz narysować różne kształty np. koło, kwadrat, trójkąt, serce i poproś by dziecko je odwzorowało.
PLASTUŚ I PRZYJACIELE
Dzieci uwielbiają zabawę z plasteliną, ciastoliną, masą solną. Rozłóż plastelinę na dużej powierzchni i zademonstruj dziecku co można z nią robić: ściskanie, gniecenie, rozrywanie, wałkowanie (pamiętaj! Uważaj by dziecko nie brało plasteliny do buzi!).
Kiedy dziecko nabierze odrobinę wprawy pokazujemy mu jak włożyć plastelinę w foremki o różnych kształtach. Można też samemu stworzyć z plasteliny różne rzeczy np. kulkę, bałwana, misia i zachęcić dziecko, by krok po kroku robiło to co my. Daj dziecku plastelinę w różnych kolorach i mów dziecku jakiego koloru używa.
Możecie też bawić się masą solną, ugniatać różne rzeczy (np. chlebek, owoce, warzywa dla lalek) a potem malować je farbami.
FARBAMI MALOWANE
Dzieci świetnie się bawią, gdy nagle zwyczajne przedmioty (ziemniak, wata, makron) zmieniają swoje zastosowanie i odkrywają ich magiczną moc.
KOLOROWE STEMPELKI
Będziesz potrzebować ziemniaki i farby, przekrój ziemniaka na pół i powycinaj w nim różne kształty, następnie z maluchem pomalujcie wasze stempelki na różne kolory, weźcie dużą kartkę papieru i poodbijajcie na niej kolorowe ślady. Możecie też wcześniej na papierze przygotować jakiś wzór np. narysować klauna, portret, choinkę, a później za pomocą stempli go ozdabiać.
Zamiast ziemniaczanych stempli można wykorzystać np. pęczki waty, które pomalowane na różne kolory pozostawią na papierze wesołe kształty/plamy.
Mówi się ,że dzieci są albo czyste albo szczęśliwe, dlatego warto pozwolić maluchom na odrobinę szaleństwa, czyli malowanie palcami. Duży arkusz papieru i farby we wszystkich kolorach tęczy gwarantują doskonałą zabawę i dużo śmiechu, zwłaszcza jeśli rodzice przyłączą się do zabawy.
KORALE DLA MAMY
Będziecie potrzebować makaron ( najlepiej penne), sznurek i farbki. Niech maluch pomaluje makaron na różne kolory (możesz przy okazji nazywać kolory, by utrwalał sobie nazwy, możecie też przeliczać rurki makaronowe), następnie niech nawlecze makaron na sznurek i piękne korale gotowe.
TAJEMNICZE RYSUNKI
Nie tylko za pomocą kredek, farbek, pisaków można tworzyć arcydzieła. Oto kilka prostych technik, by zaskoczyć malucha.
Przygotuj tacę i wysyp na nią mąkę, kaszę lub piasek, niech dziecko rysuje na niej palcem różne kształty, kreski, koła, ale też np. liczby czy literki, jeśli już je zna, wystarczy przechylić tackę i rysunek znika, zabawa pozwala dziecku na różne doświadczenia dotykowe.
Spacer po parku czy placu zabaw, to także doskonała okazja do rysowania patykami, pozbierajcie różne patyczki (grube, chude) pokaż dziecku różnice w kreślonych przez nie liniach. Możecie też linie ozdobić kamyczkami.
NIEWIDZIALNE OBRAZKI
Będziecie potrzebować: kartkę papieru, farbę, pędzel, świeczkę.
Niech twój maluch tym razem zamiast kredką, czy pisakami namaluje obrazek… świeczką. Potem niech dziecko pokryje cały obrazek farbą. Poczekajcie aż wyschnie i…. arcydzieło gotowe. Brawo.
ZACZAROWANE OBRAZY
Będziecie potrzebować: kartkę papieru, klej, papier kolorowy, gazety, nożyczki.
Zastanówcie się jaki będzie temat waszego kolażu np. zwierzęta duże i małe, wakacje, święta, moje marzenia, muzyka, dzieci świata. Przejrzyj razem z dzieckiem różne stare gazety. Powycinajcie z nich motywy związane z waszym tematem. Z wybranych elementów niech maluch ułoży na kartce swój kolaż, a następnie poprzykleja obrazki. Może jeszcze coś dorysować, powycinać własne motywy z kolorowego papieru, dokleić z plasteliny, by obrazek był jeszcze bardziej zaczarowany.
KASZTANOWY ŚWIAT
Choć jesień kojarzy nam się przede wszystkim z pluchą i kałużami, może być też okazją to pozbierania wielu magicznych przedmiotów (kasztany, liście, jarzębina), które wykorzystacie w jesienne i zimowe wieczory:
Z kasztanów układajcie kształty np. koło, kwadrat, ale też cyfry lub literki.
Z kasztanów i plasteliny stwórzcie waszą rodzinkę lub leśne ludki, możecie też stworzyć bajeczne zoo.
Z młodszymi dziećmi bawcie się w segregowanie np. przygotuj szyszki i kasztany oraz dwa wiaderka lub pojemniki, wspólnie z dzieckiem posegreguj przedmioty, potem zachęć aby samo powkładało kasztany do jednego a szyszki do drugiego pojemnika.
Liście posegregujcie wg kolorów, a później przeliczycie.
Na kartce narysujcie pień drzewa, poprzyklejajcie liście tworząc koronę i „prawdziwe drzewo gotowe”.
Warto wykorzystać rolki po papierowych ręcznikach lub papierze, pomalować je na brązowo, a następnie poprzyklejać do każdej rolki po kilka liści, w ten sposób powstanie jesienny las, w którym mogą zamieszkać przygotowane wcześniej jesienne ludki.
POMOCNIK MAMY
Warto wykorzystać codzienne czynności domowe, do nauki przez zabawę. Dziecko od małego będzie uczyć się pewnych obowiązków oraz obserwować świat.
Zachęć dziecko do pomagania tobie w porządkach: ścieranie kurzy, zamiatanie, wydrzemanie ściereczki, składanie ubrań, będzie to okazja do naśladownictwa czynności dorosłych, a przy okazji poćwiczy rączkę i koordynację oko-ręka
Jak zdejmiesz pranie, pozwól aby maluch pomógł tobie je posegregować na ubrania jego, mamy, taty, możecie nazywać kolory, w przypadku starszych dzieci możesz policzyć czyich ubrań było najwięcej lub opowiadać z jakiego materiału są zrobione.
Rozłóż przed maluszkiem pojedynczo skarpetki, niech szuka skarpetek do pary i spróbuje je złożyć na pół.
Owocowy raj- dziecko usprawniania swoje ręce także podczas obierania owoców, przygotujecie razem sałatkę owocową. Dziecko niech obierze banany i mandarynki ze skórki, przy okazji przypomnijcie nazwy owoców i ich kolory, a potem nazywajcie smaki
Twój maluszek powinien być już coraz bardziej samodzielny w samoobsłudze, ćwiczcie picie z kubka, posługiwanie się widelcem, łyżką, ubieranie i rozbieranie.
BOB BUDOWNICZY
Klocki to zabawka, której nie może zabraknąć, rozwija kreatywność, fantazję, ćwiczy koordynację wzrokowo-ruchową. Kup swojemu maluszkowi różne klocki (plastikowe, drewniane), możesz też dać dziecku różnej wielkości kartoniki, pudełeczka.
Będziesz potrzebować: klocki, kartoniki, pudełeczka. Pokaż dziecku jak z klocków można zbudować dom, wieżę, pociąg, dom, garaż do auta.
Zachęć je, aby stworzyło własną budowlę. Daj maluszkowi kilka małych zabawek, aby mogło pobawić się nimi np. schować do domku.
W ZDROWYM CIELE ZDROWY DUCH czyli MAŁY SPORTOWIEC
Często spaceruj z dzieckiem, chodźcie do parku, na plac zabaw, organizuj wycieczki rowerowe. Jeśli jest taka okazja i pogoda dopisuje niech maluch biega na boso i poznaje różne podłoża: trawa, piasek.
PIŁKA
Zabawy z piłką świetnie rozwijają koordynację wzrokowo-ruchową dziecka, usiądźcie na podłodze, trawie i kulajcie do siebie piłkę, wstańcie i próbujcie kopać piłkę nogą, próbujcie rzucać do siebie piłką, możecie połączyć zabawę piłką z zabawami rozwijającymi myślenie np., przy każdym rzucie trzeba wymienić kolor, albo za każdym rzutem wypowiadamy imiona/owoce/zwierzęta itp.,
możecie przygotować wiaderko lub karton i próbować do niego wrzucać piłkę, nich malec liczy punkty na podłodze/trawie rozłóżcie długi pozawijany sznurek, niech maluch próbuje toczyć piłkę ręką/ nogą po wyznaczonym torze
można próbować podrzucać bardzo wysoko piłkę klasnąć i złapać, choć to trudne dostarcza dzieciom dużo radości
dzieci uwielbiają rywalizację i wygrywać z dorosłymi przygotujecie bramkę np. niech ją wyznaczają dwie duże butelki, niech maluch próbuje strzelić tacie gola możecie przygotować „kręgle”- puste butelki po wodzie mineralnej i próbować utrafić turlającą się piłką w butelki
„mini koszykówka”- przygotuj bibułę i karton, niech dziecko pozgniata kartki bibuły, tak aby powstały z nich kule-piłki, ustaw karton w odległości 1,5 metra zachęć dziecko aby próbowało utrafić do kosza
SZNUREK
Ze sznurkiem też można wymyśleć fantastyczne w plenerze np. połóżcie długi sznurek na trawie i próbujcie po nim przejść, niech trasa będzie coraz trudniejsza.
Przeskoki przez sznurek, najpierw sznurek niech leży na trawie, później niech dwie dorosłe osoby trzymają sznur, a maluch próbuje go przeskoczyć.
BIEGI
Zabawy w gonito/ berka/ bieganego zawsze wprawiają dzieciaki w doskonały nastrój. Niech maluch spróbuje cię złapać, a później ty złap swojego maluszka. Możecie też zrobić wyścigi np. kto pierwszy dobiegnie do drzewa, do mamy.
Mamo, mamo ile kroków do Ciebie? Niech maluch stanie w dość dużej odległości od ciebie i zadaje pytanie „mamo, mamo, ile kroków do ciebie?” a ty podpowiedz mu, w jaki sposób i iloma krokami ma do ciebie dojść. Np. dwie żabki (podskoki na kuckach), trzy słoniowe kroki (czyli bardzo duże kroki), dwie piłeczki (dwa zwykłe podskoki), jedna parasolka (obrót), dwa tip-topki (malutkie kroczki tzw. stópki)
WORECZEK Z NIESPODZIANKAMI
Zabawa, którą uwielbiają przedszkolaki. Rozwija motorykę małą, zmysł dotyku, ćwiczy identyfikację przedmiotów poprzez dotyk oraz pozwala rozwijać pojęcie ilości.
Przygotuj: nieprzezroczyste woreczki oraz wiele drobnych przedmiotów np. klucz, zegarek, łyżeczka, piłeczka, szczoteczka do zębów, gąbka do naczyń, guzik.
Daj dziecku woreczki z niespodziankami, niech spróbuje na podstawie dotyku, dźwięków, wielkości, kształtu zgadnie co kryje się w woreczkach? Jeśli dziecko ma trudności możemy mu troszkę pomóc np. powiedzieć do czego służy, jaki ma kolor, albo zachęcić malucha do zadawania pytań. Kiedy dziecko jest starsze możesz do jednego woreczka wrzucić więcej przedmiotów, co trochę utrudni identyfikację. Kiedy maluch odgadnie, gratujemy, a na koniec spróbujcie policzyć ile niespodzianek było w woreczkach.
Inny wariant zabawy -zawiązujemy dziecku szalem oczu, a w ręce podajemy mu przedmiot, na podstawie dotyku zgaduje co to jest.
ALBUM RODZINNY
Przygotuj rodzinne albumy, fotografie. Włącz przyjemną dla was muzykę, usiądź z malcem na kanapie i wspólnie oglądajcie zdjęcia. Niech maluch opowiada co widzi, wskazuje i nazywa członków rodziny. Pokaż mu jego zdjęcia, opowiedz jak się zmieniał, jak się zachowywał, co robił, czego kiedyś nie umiał, a teraz świetnie potrafi . Możecie też wspólnie wykonać plakat-kolaż, jak zmieniała się wasza pociecha.
PAMIĘĆ DOSKONAŁA
I jeszcze trochę zabaw, które rozwijają spostrzegawczość wzrokową dziecka, wrażliwość na detale, pamięć wzrokową.
Pokaż dziecku obrazek/pocztówkę/zdjęcie zasłoń je i poproś aby dziecko wymieniło jak najwięcej szczegółów, które zapamiętało. Zamiast obrazka możesz wykorzystać otoczenie (pokój, sala w przedszkolu, plac zabaw). Dopytuj dziecko o cechy przedmiotów: kolory, kształty, wielkości, stosunki przestrzenne.
Pokaż dziecku układ przedmiotów (np. klocek, kluczyk, kredka), następnie zasłaniamy przedmioty, prosimy aby maluch powiedział co jest za zasłonka/kartką.
Możecie też powoli wprowadzać gry edukacyjne np. super pamięć – memory, która polega na dobieraniu par jednakowych obrazków.
Szukanie kolorów, bawcie się w znajdywanie w pokoju, na obrazku przedmiotów w określonych kolorach np. szukaj zielnego.
Pokaż dziecku dwa obrazki np. wycięte z gazet zdjęcia dwóch kobiet, dwóch torebek, niech maluch spróbuje powiedzieć, jakie są podobieństwa i różnice w obrazkach.
ROZMÓWKI DZIECIĘCE
Z każdym dniem maluch poznaje coraz więcej słów, zaczyna składać proste zdania, zadaje wiele pytań, aż pewnego dnia potrafi pięknie opowiadać. Jeśli chcesz wspomóc rozwój mowy twojego dziecka, oto kilka pomysłów:
Wykorzystuj codzienne wyjścia z domu, aby wzbogacić słownictwo dziecka.
Rozmawiajcie o kolorach, kształtach, przedmiotach.
Mów dziecku o podobieństwach i różnicach w obrazkach.
Nadal opowiadaj dziecku o codziennych wydarzeniach, aby wspomóc rozwój jego pamięci.
Zacznijcie naukę przyimków! W tym celu przygotuj tekturowe pudełko i kilka zabawek. Poustawiaj zabawki w różnych miejscach wokół pudełka (nad, obok, za, pod) i zrelacjonuj dziecku sytuację.
Słuchajcie piosenek, czytajcie wierszyki.
Czytajcie coraz dłuższe książeczki, przerywaj czytanie i zadawaj pytania co? kto? kiedy?
Zachęć dziecko aby opowiedziało ci bajkę.
Każda okazja jest dobra, aby uczyć dziecko przyczyny i skutku np. jeśli woda jest za ciepła to cię oparzy”.
Bawcie się w kończenie zdań np. w dzień dzieci się bawią a w nocy…..
Rano jemy śniadanie wieczorem jemy…..
Wymień kilka rzeczy należących do jednej kategorii niech dziecko zgadnie co to za kategoria np. czapka, kurtka, szal to…., herbata, kawa, woda, sok to……; koń, krowa, kot, pies, mysz to…..
Wymień kilka słów spośród których dwa coś łączy, niech dziecko wskaże które to słowa np. autobus, drzewo, ptak samochód.
PAMIĘTAJ!
Wspólna zabawa to stymulowanie rozwoju dziecka, wspólnie spędzony czas, wzmocnienie więzi pomiędzy rodzicem a dzieckiem i tworzenie najpiękniejszych wspomnień .
[tagline style=”boxed” effect=”bg9″] Copyright© psycholog Anna Roguska (Chrzan), www.psychologdladziecka.pl [/tagline]
Artykuł ukazał się także: na stronie www.gene-racja.pl oraz jako broszurka dołączony do płyty „Rosnę z piosenką” wydawnictwa 4BNB.
