Streetworking w Polsce tłumaczony jest jako praca uliczna, pedagogika ulicy, natomiast streetworkerzy to pedagodzy ulicy.
Czym zajmują się przedstawiciele tej grupy zawodowej? W jaki sposób pomagają potrzebującym dzieciom?
Streetworking to forma pracy polegająca na interwencji i działaniach opiekuńczych, które skierowane są do dzieci społecznie najbardziej zmarginalizowanych i zaniedbanych. Częstokroć pochodzą one z rodzin zupełnie niewydolnych wychowawczo, należą do grup tak zwanych „dysfunkcyjnych”. W środowiskach do których docierają pedagodzy ulicy występuje alkoholizm, narkomania, wielodzietność, łamane są normy prawne i moralne, przemoc fizyczna i emocjonalna, trudne warunki finansowe, często także brak dbania o higienę. Szczególne wzmocnienie tej sytuacji występuje jeżeli miejsca zamieszkania tych rodzin znajdują się w „enklawach biedy”, czyli środowiskach w architekturze miasta oddzielonych i wykluczonych ze względu na niski poziom zamożności mieszkańców, liczne uzależnienia, wysoki poziom przestępczości. W tych małych społecznościach często występują odmienne od ogólnie przyjętych normy zachowania i zasady dokonywania wyborów. Dzieci bardzo szybko wchodzą w świat dorosłych. Z powodu braku uwagi opiekunów mają problemu poczuciem bezpieczeństwa oraz przystosowaniem się do wymogów stawianych im przez wielki la nich świat wielkomiejski. Całe dni spędzają na podwórku do którego często ogranicza się ich postrzeganie świata. W szkole mają problemy z ocenami, z frekwencją, z zachowaniem… dokonują wykroczeń, przestępstw, stale eksperymentują z używkami. Środowisko w którym przebywają uczy ich obrony przez agresję fizyczną i werbalną. Nie rozumieją oceny która nadawana jest im z zewnątrz, lub też akceptują ją usprawiedliwiając swoje zupełne odcięcie od reszty.i
Praca z tego typu dziećmi i młodzieżą jest codziennością pedagogów ulicy. Ich zadaniem staję się zaabsorbowanie grupy młodych ludzi, aby stopniowo pomóc im wyjść z zamkniętego, tylko im i ich bliskim, często toksycznego znanego środowiska. Poznając otoczenie i miejsce w którym dzieci spędzają najwięcej czasu streetworkerzy nawiązują kontakt, zdobywają zaufanie i budują relacje z podopiecznymi. Ich zadaniem jest organizacja wolnego czasu i pokazywanie różnych sposobów na jego wykorzystanie. W kolejnym etapie budowanie relacji, zadaniem streetworkerów jest zebranie w grupkę i organizowanie im możliwości zobaczenia miejsc, które wydają im się w pełni niedostępne.ii
W ramach idei streetworkingu powstały ogólne zasady obowiązujące na arenie międzynarodowejiii. Podstawą działania jest ogólna tolerancja i szacunek wobec osób wykluczonych, a także pełna dostępność dla dzieci, młodzieży i dorosłych, którzy żyją w rzeczywistości trudnej pełnej niepewności z powodu czego są odtrąceni i odrzuceni. Zadanie pedagoga ulicy polega na zapewnieniu bliskości i opieki podopiecznemu. W początkowych fazach daje on wsparcie i pokazuje możliwości dla rozwiązania problemu, aby później stać się towarzyszem i pomocą w realizacji różnych zadań.
Istotą streeetworkingu jest praca w środowisku osób do których pracujący starają się dotrzeć bezpośrednio – bez założenia przymusowego dokonywania zmian w ich środowiskach. Pedagodzy ulicy dążą do umocnienia szacunku ludzi wobec samych siebie oraz do powolnego wprowadzania podopiecznych do pełnego udziału w życiu społecznym. Celem staje się wsparcie i pomoc tych, którzy sami się o nią nie zgłoszą. Głównymi zasadami jest edukacja nieformalna, prewencja bezpośrednia, ograniczanie ryzyka pogłębiania się wykluczenia.
Marta Soczewka – kryminolog, socjolog, Fundacja Zobacz… JESTEM
i Orłowski A, Szczpański T.(red.), Przewodnik po problemach streetworkera – pedagoga ulicy, Warszawa 2012
ii Michel M., Streetworking – aspekty praktyczne i teoretyczne, WUJ 2012
iii Street workers network, network publication, International Guide on the methodology of street work throughout the world, Dynamo international, 2008
