Przemoc rówieśnicza. Skala zjawiska

wwsf_yellow_ribbon_en (2)

Analizując zjawisko przemocy rówieśniczej, rozważając przyczyny i skutki zjawiska warto odnieść się do skali zjawiska i badań ilościowych przeprowadzonych w celu jej oszacowania.

Przeglądając wnioski z ilościowych badań dotyczących tematyki przemocy rówieśniczej warto przywołać ogólnopolską diagnozę problemu przemocy wobec dzieci dotyczącą specyfiki przemocy rówieśniczej. Badanie przeprowadzono na reprezentatywnej próbie 1 005 nastolatków w wieku 11–17 lat. Wynika z nich, że 59% nastolatków doświadczyło przemocy rówieśniczej, 41%badanych doświadczyło jej w formie przemocy fizycznej, 28% w formie przemocy psychicznej. Niemal co piąty badany (18%) było ofiarą napaści zbiorowej, a co dziesiąty (11%) – znęcania się. 10% nastolatków doświadczyło przemocy w związku. Napaści oraz przemocy fizycznej najczęściej doświadczają chłopcy, natomiast dziewczynki stają się ofiarami przemocy psychicznej i znęcania się. Przedział wieku 11-14lat[1]

Istnieją również badania ukazujące, że definiowanie przemocy rówieśniczej z uwzględnieniem „sprawcy” i „ofiary” nie odzwierciedla szkolnej rzeczywistości. Dochodzi do sytuacji, że zbyt pochopnie dorośli i uczniowie chcą karać i sądzić sprawców, jednocześnie wspierając lub obwiniając ofiary. Zatrzymanie się na stanowisku – skoro byłeś raz sprawcą to już nim będziesz, lub – skoro stałeś się ofiarą to nią pozostaniesz, niejednokrotnie jest mylne. Z badan dotyczących zmian ról w strukturze klas gimnazjalnych, wynika że tylko 13% uczniów zostało przez okres szkoły w jednej roli. Reszta zmieniła położenie ze sprawcy do ofiary lub z ofiary stała się sprawcą.[2] Takie, uproszczone rozumienie struktury zaburza proces definicyjny przemocy rówieśniczej.

Instytut Badań Edukacyjnych podaje, że 10% uczniów jest dręczonych, z czego dwa procent z nich bywa każdego dnia. Ofiarami są częściej dzieci biedne, wychowane w otoczeniu borykającym się z problemami, wśród którego trudniej jest im znaleźć wsparcie. Częściej są to także osoby słabsze podczas zajęć wychowania fizycznego. Statystycznie najwięcej aktów przemocy pojawia się w Internecie przy wykorzystaniu nowych technologii (cyberbullying). Jest to typ zachowań niedostrzegalny dla nauczycieli i często rodziców. Istotne z punktu widzenia opisywanego zjawiska jest poczucie bezpieczeństwa i zadowolenie ze szkoły w opiniach uczniów. Niemal 2/3 z nich lubi chodzić do szkoły i czuje się w niej bezpiecznie. Zdecydowanie ma na to wpływ atmosfera, osiągnięcia w nauce, sprawność fizyczna i możliwości uczestniczenia w zajęciach pozalekcyjnych..[3]



[1] Wyniki ogólnopolskiej diagnozy przemocy wobec dzieci z uwzględnieniem przemocy rówieśniczej

[2] Swearer, Cafy, Frazier – Koontz, 2001

[3] Instytut Badań Edukacyjnych, Przemoc w polskiej szkole, www,ibe.edu.pl, z dnia 23.09.2015