Dlaczego warto o tym mówić?
Przemoc rówieśnicza zwana także mobbingiem lub dręczeniem jest zjawiskiem powszechnym w środowisku szkolnym.
Dostępne dane liczbowe obrazują skalę problemu. Badania nad przemocą w szkole przeprowadzone w 2011 roku przez Instytut Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego pokazały, że ponad 70% uczniów było świadkiem ubliżania, przezywania lub naśmiewania się z innego ucznia. Prawie połowa uczniów była świadkiem lub słyszała o przypadkach agresji fizycznej w ich szkole. O tym, że było dotykanych w sposób seksualny wbrew swojej woli mówi 7% uczniów.
Definicja przemocy rówieśniczej
Irena Pospiszyl definiuje przemoc rówieśniczą jako „wszelkie nieprzypadkowe akty godzące w wolność osobistą jednostek lub przyczyniające się do fizycznej, a także psychicznej szkody osoby, wykraczające poza społeczne zasady wzajemnych relacji”. Coraz powszechniejszym rodzajem agresji rówieśniczej jest dręczenie (ang. bullying) jednych uczniów przez drugich.
Sprawcą może być pojedyncza osoba lub grupa. Według Dana Olweusa dręczenie charakteryzuje się tym, że jest działaniem:
- celowym i świadomym, skierowanym na zadawanie bólu lub wyrządzenie krzywdy ofierze,
- systematycznie powtarzającym się,
- zakładającym nierównowagę sił, ofiara jest słabsza od sprawcy.
Najczęstsze formy przemocy rówieśniczej
Formy bezpośrednie:
- Fizyczna (bicie, szarpanie, popychanie, niszczenie rzeczy, zabieranie i wymuszanie pieniędzy, plucie, kopanie, zmuszanie do wykonywania poniżających, ośmieszających czynności, w tym seksualnych).
- Słowna (przezywanie, ubliżanie, wyśmiewanie, grożenie, prowokowanie poprzez np. robienie min lub wyrażanie różnych opinii).
Formy pośrednie:
- Relacyjna (wykluczenie z grupy rówieśniczej, namawianie innych do odrzucenia ofiary, rozpowszechnianie plotek).
- Cyberprzemoc (nękanie, straszenie, ośmieszanie poprzez wysyłanie sms-ów, e-maili, wiadomości na czatach, umieszczanie lub rozpowszechnianie kompromitujących treści, zdjęć, filmów w Internecie).
Kogo najczęściej dotyka przemoc ze strony rówieśników?
Uczeń, który łatwo może stać się ofiarą agresji ze strony rówieśników to:
- „lizus”, osoba, która za bardzo przymila się nauczycielowi,
- „ofiara”, osoba, która słabo radzi sobie ze wszystkim,
- „tchórz”, osoba, która wszystkiego się boi, słabszy fizycznie, mniej sprawny,
- „inny”, odróżniający się,
- „kujon”, za bardzo przykłada się do nauki,
- uczeń pierwszej klasy,
- dziwnie ubrany,
- biedniejszy,
- nowy w grupie.
Źródło: Raport z badań nad przemocą w szkole, (2011), Instytut Socjologii UW
psycholog Danuta Wieczorkiewicz
