Prawne aspekty działalności sekt. Regulacje europejskie

Europejskie regulacje prawne dotyczące funkcjonowania sekt

Wzrost informacji na temat negatywnych skutków działalności sekt w świecie spowodował zainteresowanie tym tematem instytucji społecznych i organów władzy poszczególnych państw. Skłoniło to również władze do stworzenia ogólnych analiz umożliwiających ocenę stopnia szkodliwości nowo powstałych ruchów, zarówno na szczeblu krajowym jak i międzynarodowym poziomie. Szczególnie pod koniec lat osiemdziesiątych XX wieku zaczęły pojawiać się raporty i inne dokumenty poświęcone tematyce sekt i nowych ruchów religijnych. Zagadnieniem tym zajęli się również przedstawiciele Wspólnot takich jak: Rada Europy, Unia Europejska, a także organy Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie[1]. Wszystkie powstałe akty mają jedynie charakter zaleceń. Są przede wszystkim aktami opiniotwórczymi i nie posiadają mocy prawnej. W państwach posiadają jednak wysoką rangę, ponieważ wydawane są przez ważne organy władzy[2].

W obszarze Wspólnot Europejskich, jednym z pierwszych zaleceń na temat zagrożeń sekt był projekt rezolucji Parlamentu Europejskiego. Został on oparty o wnioski z Raportu Richarda Cottrella z 1984 roku i dotyczył przede wszystkim niepokojącego zjawiska  rozprzestrzeniania się sekt w Unii Europejskiej. Działalność grup destrukcyjnych dostrzegalna jest we wszystkich państwach członkowskich. Stwierdzenie to stanowiło motywację do współpracy poszczególnych przedstawicieli państw wspólnoty w tym zakresie. Dążono do zapobiegania pojawiania się niepożądanych stanów w sferze moralnej jak i psychicznej ofiar sekt, wywoływanych psychomanipulacją ze strony przywódców[3]. Kolejnym, wartym wspomnienia międzynarodowym dokumentem autorstwa Parlamentu Europejskiego jest Rezolucja z 1996 roku w sprawie ruchów kultowych w Europie. Skłania ona przedstawicieli organów sprawiedliwości i policji z poszczególnych państw członkowskich do współpracy w celu przeciwdziałania niedozwolonym, czasem wręcz przestępczym skutkom funkcjonowania sekt[4].

Kolejną instytucją, która podjęła próbę zapobiegania destrukcyjnej działalności sekt na arenie międzynarodowej jest Rada Europy. Na konieczność zmian ustaw regulujących prawo sekt zwrócił uwagę autor wygłoszonego w 1991 roku raportu dotyczącego określenia zagrożenia ze strony sekt – John Hunt. Postulował on zwiększenie kontroli rejestracyjnej nad nowo powstałymi grupami, a także wzbudzanie zainteresowania sytuacją osób przystępujących do owych grup[5].Istotny, z punktu widzenia tej analizy, jest raport autorstwa Adriana Nastase’a z 1999 roku, stworzony w ramach działalności Rady Europy. Autor podkreślił stałe tendencje rozwojowe w dziedzinie powstawania grup oraz zauważył konieczność powołania w krajach Europy Wschodniej i Środkowej centrów informacji o sektach. Miało to ułatwić poszczególnym krajom komunikację w tym zakresie[6]. Zagadnienie dotyczące sekt poruszane było również przez Organizację Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie głównie w celu obserwacji stopnia przestrzegania swobód i praw obywateli. Ponadto organizacja promuje tolerancję wobec nowo powstałych ruchów, sugerując ich poznanie i obalenie zaistniałych w społeczeństwie stereotypów na ich temat[7].

Reasumując, działalność sekt budzi zainteresowanie w Europie. Mimo że w każdym z krajów wytyczne dotyczące sekt są odmienne, a zakres oddziaływania zróżnicowany,  współpraca jest nieodzowna. Zagrożenie zjawiskiem zostało potwierdzone w każdym z państw, jednak nie powoduje wśród władzy równomiernego zaangażowania w sferę przeciwdziałania szerzeniu się destrukcyjnego dla obywateli wpływu nowo powstałych grup. Zakres ochrony obywateli koncentruje się przede wszystkim na gwarancji poszanowania praw i wolności człowieka, a szczególnie wolności sumienia i wyznania.