Wzrastająca liczba przypadków samouszkadzania się jest niepokojąca. Odzwierciedla ona to, co dzieje się w świecie i jak bardzo oddziałuje to na życie nastolatków. Decyzje o dokonaniu samouszkodzenia są uwarunkowane wieloma czynnikami, które możemy pogrupować w kategorie:
Wpływy środowiskowe:
- stresogenne środowisko szkolne
- wielozadaniowy tryb życia, powodujący wystąpienie długotrwałego, umiarkowanego stresu i lęku
- silny nacisk na współzawodnictwo rodzący nieufność i izolację
- w rodzinach, środowisku szkolnym i rówieśniczym rzadko są przekazywane umiejętności samouspakajania się, rozpoznawania emocji
- środki masowego przekazu agresywnie propagują stosowanie środków nasennych, modyfikujących nastrój itp.
- zanika poczucie wspólnoty i wsparcia społecznego
- wzorce kulturowe promujące zdobywanie dóbr materialnych a nie jakość życia
Bezpośredni wpływ mediów
- w filmach i programach telewizyjnych nadawanie samouszkodzeniom sensacyjną otoczkę
- wideoklipy często pokazują i gloryfikują samouszkodzenia
- istnienie wielu serwisów internetowych poświęconych samouszkodzeniom gdzie umieszczane są nierzadko fotografie czy opisy aktów samouszkodzeń
Kontekst rówieśniczej grupy nastolatków
- zazwyczaj nastolatkami targają potężne emocje, których nie potrafią kontrolować, gdyż nie mają odpowiednich umiejętności radzenia sobie
- w grupach rówieśniczych przyjmowanie substancji psychoaktywnych jest uważane za normę
- używanie substancji psychoaktywnych uniemożliwia właściwe rozwiązywania problemów
- spójność grupy jest umacniana przez zachowania, których dorośli nie akceptacją lub których się boją
Wewnętrzne czynniki psychologiczne
- samouszkodzenie zmniejsza napięcie i przywraca poczucie równowagi
- samouszkodzenie ma ważne aspekty komunikacyjne
- samouszkodzenie daje poczucie kontroli
Warto w tym momencie zastanowić się jak możemy czynniki te niwelować lub zmniejszać by młodzi nie sięgali po tą formę komunikacji. Niestety nacisk na sukces oraz oczekiwania wobec młodych osób są ogromne generując wysoki poziom stresu i współzawodnictwa. Jednym z czynników chroniących jest akceptacja, danie prawa młodym ludziom do popełniania błędów, a przede wszystkim życie TU i TERAZ, nie zamartwiając się o sukcesy zawodowe, kiedy jest się uczniem liceum.
Bibliografia:
Walsh, B.W. (2014) Terapia samouszkodzeń. Kraków: UWJ
Wycisk, J., Ziółkowska, B. (2010). Młodzież przeciwko sobie. Zaburzenia odżywiania i samouszkodzenia – jak pomóc nastolatkom w szkole. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
Autor: Renata Chronowska, psycholog
