Przemoc rówieśnicza. Kim jest ofiara przemocy rówieśniczej

Według wyników badań nad przemocą rówieśniczą w szkołach społeczeństw zachodnich, średnio 10% uczniów stało się ofiarą przemocy rówieśniczej.[1] Pojedyńczo występującą agresję ze strony kolegów i koleżanek doświadcza zdecydowanie większa liczba młodzieży. Według danych dotyczących Polski, niemal połowa dzieci i młodych osób spotyka się z obraźliwymi słowami, rozpowszechnianiem plotek, popychaniem. Około 15% doświadcza bicia, przymuszania, niszczenia rzeczy[2]. Jak to się dzieje, że niektóre dzieci stają się obiektem przemocy lub agresji ze strony otoczenia rówieśników a inne nie.

Potocznie jako ofiarę agresji szkolnej wyznacza się osoby charakteryzujące się nadmierną tuszą, specyficznym wyglądem lub wybitnymi osiągnięciami w nauce. Są one narażone na ataki agresji, jednak jeżeli umiejętnie reagują zaczepki i dogryzanie ustaje. Aby doszło do przemocy rówieśniczej pojawić się musi kilka czynników, które przejawiają się w cechach wewnętrznych dziecka i sposobie jego zachowania.

Uczeń, który łatwo może stać się ofiarą agresji ze strony rówieśników to[3]:

• „lizus”, osoba, która za bardzo przymila się nauczycielowi,
• „ofiara”, osoba, która słabo radzi sobie ze wszystkim,
• „tchórz”, osoba, która wszystkiego się boi, słabszy fizycznie, mniej sprawny,
• „inny”, odróżniający się,
• „kujon”, za bardzo przykłada się do nauki,
• uczeń pierwszej klasy,
• nowy uczeń w klasie
• dziwnie ubrany,
• biedniejszy,
• nowy w grupie.

Jak widać z powyższego wyliczenia, ofiary przemocy rówieśniczej podzielić można na dwa typy.

Ofiara prowokująca to osoba: mająca problemy z koncentracją, bardzo aktywna, starająca się wzbudzić zainteresowanie innych i skupić uwagę na sobie, wytwarzająca atmosferę niepokoju, nieograniczająca się w wyrażaniu swej frustracji, rozbudzająca konflikty, której zachowanie odbierane jest jako prowokujące i może wywoływać negatywne reakcje.

Ofiary pasywne to osoby: raczej nieśmiałe, niepewne, reagujące płaczem lub ucieczką, osamotnione i czujące się opuszczone, słabsze fizycznie, nie stosujące przemocy.

Ważne jest aby pamiętać, że nikt nie jest winny bycia ofiarą! Bycie spokojnym, słabszym, nieśmiałym nie jest niczym negatywnym. Każdy ma prawo takim być. Nikt nie powinien stosować przemocy.[4]