Przemoc rówieśnicza. Cyberbullying definicja

Cyberbullying, mobbing elektroniczny

Od połowy lat 90 XX wieku rozwój technologii komunikacyjnych sprawił, że obecnie w prawie każdym gospodarstwie domowym istnieje dostęp do telefonów komórkowych i komputerów. Ocenia się, że dostęp do nowych technologii ma 98% dzieci i młodzieży.

Wraz z postępem technicznym i wkraczaniem nowych technologii do codzienności, charakter relacji międzyludzkich ulega zmianie. Niezwłoczne i szybkie przekazywanie informacji, powoduje ograniczenie jej do kilku słów, skrótowo prezentujących tematykę rozmów. Dla starszych pokoleń świat wirtualny i świat rzeczywisty to dwa odrębne byty, jednak dla znacznej liczby młodzieży granica między nimi uległa zatarciu. Świat codzienny nie łączy się z rzeczami wyłącznie materialnymi. Cyberprzestrzeń otacza bowiem z każdej strony.

Podobnie jak w relacjach face to face, w ramach komunikacji przez Internet (portale społecznościowe, fora internetowe, blogi, komunikatory) dochodzi do nadużyć. Może pojawić się mobbing elektroniczny określany również jako: bullying w cyberprzestrzeni, cyberbullying, cyberprzemoc.

Szeroka definicja stosowana na arenie międzynarodowej określa cyberprzemoc jako akt agresywnego, intencjonalnego działania, który dokonywany jest przez jednostkę lub grupę poprzez użycie telefonów komórkowych lub komputera podłączonego do Internetu. Istotną przesłanką jest powtarzalność czynów wobec bezbronnej ofiary. Wyróżniane zostaje także poczucie anonimowości sprawcy, a także nieograniczona liczba sprawców jak i obserwatorów aktu.[1] Podkreślane w tym kontekście często jest również poczucie anonimowości sprawcy, które wywołuje w nim większą siłę i moc sprawczą.

W Polsce cyberbullying (mobbing elektroniczny) ujmowane jest jako jeden z typów agresji pojawiającej się w Internecie, w której sprawcy jak i ofiary należą do grupy rówieśniczej.[2] Jako agresję elektroniczną określa się wszelkie akty agresji, które pojawiają się z wykorzystaniem nowych technologii komunikacyjnych.

Wyróżnia się kilka typów tego typu działań agresywnych. Pyżalski proponuje klasyfikację ze względu na typ ofiary.:

• agresja elektroniczna wobec słabszych (nie mogących samodzielnie się obronić)
• agresję elektroniczną wobec celebrytów (np. aktorów, piosenkarzy),
•  agresję elektroniczną wobec nieznajomych
• agresję elektroniczną uprzedzeniową (odwołać można się tu do mowy nienawiści, która skierowana może być wobec jednostki jak i grup reprezentujących pewne mniejszości, narody, orientacje seksualne)
• cyberbullying/ mobbing elektroniczny.[3]

Niektóre cechy cyberprzemocy można wprost porównać do tych występujących w tradycyjnym bullyingu.[4] Istnieją jednak specyficzne dla tego zjawiska wyznaczniki. Są to przede wszystkim aspekty wykorzystania najnowszych technologii w celu wyrządzenia innym szkody. Ważne jest, że nie występuje w tym przypadku bezpośredni kontakt ani z ofiarą, ani ze świadkami wyrządzającymi krzywdę. W związku z tym występuje większa anonimowość i „przyzwolenie” do szkodzenia innym. Dodatkowo, jak już wielokrotnie wspomniana cecha przemocy rówieśniczej: powtarzalność występuje nie tylko w związku z intencją sprawcy ale, co ważniejsze, z powodu specyfiki komunikacji w Internecie. Wielokrotna i spotęgowana wiktymizacja[5] spowodowana jest łatwością dostępu do opublikowanych w sieci filmów lub zdjęć.

Jako inna dość ważna, specyficzna różnica między przemocą w np. szkole, a w przestrzeni internetowej zachodzi w kwestii nierównowagi między stronami aktu. Używanie mediów społecznościowych nie wymaga ani siły fizycznej, ani odwagi w kontaktach bezpośrednich. Uniewrażliwia to sprawcę na emocjonalną reakcję drugiego człowieka. Podobnie dzieje się z kwestią intencjonalności, która rozprasza się między sprawcą, a odbiorcami przemocy, którzy jedynie przyglądają się i „klikają” powielając rozsyłane kwestie.[6]